شهرستان خوروبیابانک
بر ساحل کویر نمک آنجا که راه به بن بست میرسد خور آرمیده است 
قالب وبلاگ
زبان مردم فرخی خوروبیابانک
در بخش بندي زبانهاي ايراني، گويشهاي خوري، فرويگي و مهرگوني از زبانهاي ايراني نو در شمار دسته مركزي قرار دارند و با بلوچي و زازي (Zazi) ومازني (mazani) و گيلكي و سيوندي (sivandi) خويشاوندند و مورد پژوهش دانشمندان زبان شناس قرار گرفته اند.

پروفسور ژرژ ردار (George Radar) سوئيسي، دكتر ريچارد فراي (Richard Frai) امريكايي، دكتر ويلهلم آيلرس (Wilhelm Eilerse) آلماني و پروفسور ايوانوف (Ivanov) روسي از دانشمندان بيگانه و دكتر صادق كيا و دكتر بهرام فره وشي و آقاي مهدي عباسي با راهنمايي دكتر علي اشرف صادقي گويش خوري را پژوهيده اند.

در اين زمينه و درباره انگيزه هاي مؤثر در زوال اين گويش ها پاي سخن لسان الحق طباطبايي كه گويش هاي خوري و فرويگي وگرگو را پژوهيده و در حال گزارش آنهااست مي نشينيم.

«پژوهش هاي دانشمندان غربي و روسي براي رسيدن به هدفهاي ويژه خودشان بود و دربرگيرنده آگاهي هاي پيرامون ما نمي باشد. همچنين است پژوهش هايي كه به پيروي از بيگانگان عملي شده است. كار پژوهش در زبانهاي ايراني وگويش هاي وابسته بايد به دست پژوهشگران زبانور و گويشمندان دلبسته و آگاه به دانش زبان شناسي و فرهنگ مردم امكان پذيرد و اين كاري است كه افزون بر آگاهي ها و اندوخته هاي دانشي، شكيبايي و تاب دشواريها را مي بايد. و نشود كه بي هيچ گرسنگي و تشنگي به فرجام رسد و زهي دريغ و افسوس كه نگهبانان پاسداري ازفرهنگ ما، فكري براي پژوهشگران كوشنده و دلبسته نكرده اند كه دلبسته و تهي دست كار خود را تا پايان پيگيري مي كنند.

بي گمان پژوهشهايي كه تاكنون در گويش هاي خوري و فرويگي شده است، كاستي ها ونادرستي ها دارد و يا از پژوهشهاي دست دوم به شمار مي آيد.

عده اي درباره دلايل كاهش استفاده از اين گويش هاي محلي معتقدند :

تا نيمه سده پيش، زبان خوري وفرويگي گفتار اكثريت مردم خوروفرخي بود و بر فارسي رايج در آنجا برتري داشت. بسياري ازمردم غير گويشور در گفت وگو با گويشوران به خوري و فرخي سخن مي گفتند. اما شورستان سرسخت و بي آب و گياه مردم را وامي داشت با گذشتن از ريگزارها و سنگلاخ ها براي كسب درآمد به دنبال نان به فهلگي(فعلگي) در شهرها وبويژه تهران واصفهان بروند وبه ناچار فارسي را فرابگيرند البته به مروردانش اندوزي و گذراندن پايه هاي تحصيلي و كسب مدارج دانشي از انگيزه هاي نيرومندتر در روانه شدن مردم به شهرها بود، چرا كه بالاتر از دوره دبستان، در منطقه نبود البته با رفت وآمد اهالي روستا به شهرها وفارسي صحبت كردن آنها زبان محلي ازسكه افتاد .

افزون بر اين، شمار بسياري از باسوادان كه بيشتر از ميان فارسي گويان خور و فرخي بودند، نسبت به گويش خوري وفروي همان ديدگاه سنتي را داشتند كه هر زبان جز زبان ادبي و رسمي را فاسد مي دانستند و چنين بود كه گويشوران محلي بويژه بيرون از زادگاهشان به گويش خوري وفرويگي سخن نمي گفتند.

تأثير اين دو فاكتور يا رويگرداني از زبان مادري، در از ميان رفتن آيين ها، رسمها و سنتهاي اين سرزمين و همچنين گويش آن بيش از ايجاد و گسترش راهها و بيرون آمدن منطقه از بن بست كهن است. اندك اندك راديو و آنگاه تلويزيون در خانه ها پديدار شد.

سپس روزنامه ها هم از راه رسيد و سبب آن شد كه «بن تنير»يا «تنير» bontanir جاي خود را به آشپزخانه open داد و «ميهمون سرا» miunsera به هال تبديل شد و معماري و ساختار خانه ها نيز دگرگون گشت.

بسياري از واژه ها و عبارت ها كاربرد خود را از دست داد و فراموش شد. يك فرخي سي ساله به سختي مي تواند به زبان فروي سخن بگويد، و جوان بيست ساله فرخي هيچگونه آگاهي از گويش نياكان خود ندارد. از دست سالخوردگان كاري برنمي آيد. پيري و مرگ نيز شمار گويشوران سالخورده راكاهش داده است. در حال حاضر با شمار اندكي از گويشوران سالمند روبرو هستيم كه دريافت درست از پژوهش را در گفتار دشوار مي سازد.

با اين همه ساختار گويش «فروي» ،«خوري» و «گرگور» دست نخورده است.

از محمد رئیسی

[ دوشنبه یازدهم اردیبهشت ۱۳۹۱ ] [ 11:2 ] [ امرالهی ]
.: Weblog Themes By Pichak :.

درباره وبلاگ

سلام دوستان امرالهی هستم
این وبلاگو واسه معرفی شهرستانم درست کردم
امیدوارم خوشتون بیاد,لطفا با نظراتتون منو یاری کنید

بیابانک, نام متأخر ناحیه ای قدیمی در دشت کویر و نیز دهستانی به همین نام در استان اصفهان .ناحیة بیابانک . ناحیه ای قدیمی (تقریبا برابر با بخش خور و بیابانک امروزی ) در حاشیة جنوبی دشت کویر * که در گذشته بر سر راه اصفهان (نایین ) به خراسان (نیشابور) قرار داشت . در اصل ناحیة بیابانک قسمتی از بیابان بزرگ و قدیمی است که در منابع عربی از آن به نام «مفازه » یاد شده است . بیابانک به عنوان یک اصطلاح جغرافیایی به معنای بیابان کوچک یا نیمة کویر است و این نام در منابع و مآخذ قبل از قرن دهم دیده نشده است (هدین ص 562 حکمت یغمائی ص 96).

"کویر انتهای زمین است. پایان سرزمین حیات است... در کویر بیرون از دیوار خانه پشت حصار ده دیگر هیچ نیست. صحرای بیکرانه‌ی عدم است. خوابگاه مرگ و جولان‌گاه هول. راه تنها به‌سوی آسمان باز است، آسمان، چشمه‌ی مواج و زلال نوازش‌ها امیدها و... انتظار! انتظار!"
دکتر علی شریعتی
امکانات وب